جهان در انتظار واکسن “کووید-۱۹”

شرکت‌های زیست فناوری سراسر دنیا بی‌وقفه با استفاده از رویکردهای متداول و غیرمتداول در حال تلاش برای ساخت یک واکسن برای بیماری همه‌گیر کروناویروس جدید یا کووید-۱۹ هستند که برخی از شرکت‌ها در این راه به موفقیت‌هایی رسیده‌اند و در حال آزمایش محصولات خود هستند تا هرچه زودتر آن را به دست عموم مردم برسانند.

رقابت برای ساخت واکسن قطعی “کووید-۱۹” همچنان ادامه دارد و چندین شرکت داروسازی در سراسر دنیا به خصوص در ایالات متحده اعلام کرده‌اند که امیدوار هستند در آینده‌ای نه چندان دور داروی قطعی بیماری “کووید-۱۹” را برای جهانیان به ارمغان آورند.

شرکت “نواواکس”

چندی پیش شرکت “نواواکس”(Novavax) اعلام کرد که در تلاش برای ساخت واکسن “کرونا ویروس” است و پس از اعلام این خبر، سهام این شرکت طی یک روز ۲۰ درصد افزایش پیدا کرد.

حال این شرکت زیست فناوری آمریکایی در یک نشست مطبوعاتی خبر داده است که در تلاش‌های خود برای تولید یک واکسن برای “کروناویروس” پیشرفت‌هایی داشته است.

شرکت “نواواکس” اعلام کرد که در حال کار و تحقیق روی چند واکسن و آزمایش آنها روی حیوانات است و امیدوار است این تلاش‌ها به آزمایشات فاز انسانی منجر شود.

انتظار می‌رود که این آزمایش‌ها در پایان بهار سال ۲۰۲۰ میلادی آغاز شود. با اعلام این خبر سهام شرکت “نواواکس” ۲۰ درصد افزایش یافت.

“استنلی اک”(Stanley Eck) مدیرعامل “نواواکس” اظهار کرد: ما در گذشته روی انواع دیگری از خانواده کرونا ویروس از قبیل “مرس” و “سارس” کار کرده‌ایم. شرکت ما امیدوار است آزمایشات انسانی واکسن “کروناویروس” در ماه مه یا ژوئن آغاز شود.

شرکت “مدرنا”

در حال حاضر شرکت‌های دیگر هم در تلاش هستند که واکسن “کووید-۱۹” را بسازند. به عنوان مثال، شرکت “مدرنا”(Moderna) خبر داد که نسخه آزمایشگاهی واکسن کرونا ویروس جدید را برای آزمایشات اولیه به مسئولان عالی رتبه سلامت آمریکا ارسال کرده است. شیشه‌های کوچک این واکسن به “موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های واگیردار ایالات متحده آمریکا”(NIAID) ارسال شده‌اند. در پی اعلام این خبر، سهام شرکت “مدرنا” ۲۰ درصد افزایش یافت.

شرکت داروسازی “مدرنا”(Moderna) اعلام کرد که ساخت واکسن “کروناویروس” را تکمیل کرده و برای آزمایش‌های بیشتر به مقامات عالی سلامت آمریکا ارسال کرده است.

این شرکت در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: ما شیشه‌های واکسن “mRNA-۱۲۷۳” را به “مؤسسه ملی سلامت”(NIH) ارسال کردیم تا فاز اولیه مطالعاتی آن در آمریکا انجام شود.

قرار است محققان موسسه ملی سلامت آمریکا(NIH) آزمایشات فاز انسانی این واکسن را انجام دهند.

انتظار می‌رود که آزمایشات بالینی این واکسن اواخر ماه آوریل انجام شود. اگر این آزمایش‌ها موفقیت آمیز پیش رود، وضع مقررات و مطالعات عمیق‌تری را به دنبال خواهد داشت. به این ترتیب این احتمال وجود دارد که این واکسن تا سال آینده آماده توزیع نشود.

شرکت “گیلید”

با همه این تفاسیر، احتمالا بهترین روش درمانی برای کروناویروس توسط شرکت زیست‌فناوری “گیلید”(Gilead) مستقر در ایالات متحده ارائه شود. زیرا سازمان جهانی بهداشت(WHO) از پتانسیل این دارو برای مقابله با کرونا ویروس جدید خبر داده و اظهار داشته است که داروی ضد ویروسی به نام “رمدسیویر”(remdesivir) که توسط “گیلید” و پیشتر برای بیماری ابولا توسعه یافته بود، ممکن است تنها داروی اثربخش در معالجه بیماری “کووید-۱۹” باشد.

شرکت “اینوویو”

این شرکت مستقر در سن دیگو ایالات متحده، با هیچ ویروسی غریبه نیست. پس از آنکه “MERS” که توسط یک ویروس کرونای متفاوت ایجاد شد و در سال ۲۰۱۲ ظهور کرد، این شرکت یکی از اولین شرکت‌هایی بود که یک واکسن(که هنوز هم در مرحله آزمایشی است) برای این بیماری ایجاد کرد.

محققان این شرکت به رویکرد نسبتاً جدیدی برای ایجاد واکسن روی آورده‌اند. واکسن‌های سنتی از اشکال ضعیف یا کشته شده ویروس یا قسمت‌هایی از ویروس‌ها از جمله پروتئین‌های خالص تشکیل شده‌اند و سیستم ایمنی بدن هنگام تزریق به فرد، ویروس را به عنوان مهاجم تشخیص می‌دهد و برای جلوگیری از تهاجم‌های بعدی، آنتی‌بادی تولید می‌کند. اما نکته این است که پرورش کافی ویروس‌های ناتوان یا تمیز کردن پروتئین‌های کافی برای ایجاد واکسن برای میلیون‌ها نفر می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.

بنابراین “اینوویو” روش‌هایی را برای ساخت هرچه سریع‌تر واکسن ایجاد کرده است. دانشمندان “اینوویو” از روی واکسن سارس، RNA ویروس را به DNA تبدیل کرده و بخش‌هایی از ویروس را انتخاب کردند که شبیه سازی‌های رایانه‌ای نشان می‌دهد سیستم ایمنی بدن را در ساخت آنتی بادی‌ها تحریک می‌کند.

آن بخش‌های منتخب DNA سپس به باکتری‌ها وارد می‌شوند تا مقادیر زیادی قطعه پروتئینی را برای استفاده در واکسن تولید کنند. این روش به طور چشمگیری زمان لازم برای ساخت واکسن را کوتاه می‌کند. با این وجود، واکسن “اینوویو” حداقل یک سال تا عرضه عمومی و استفاده گسترده فاصله دارد.

کالج سلطنتی لندن

“رابین شاتوک”(Robin Shattock) متخصص بیماری‌های عفونی از کالج سلطنتی لندن اظهار کرد که تیم تحقیقاتی وی در حال آزمایش واکسن ساخته شده خود برای کروناویروس جدید روی حیوانات است.

آنها سپس این واکسن را روی انسان‌ها آزمایش خواهند کرد که زمان آن هم در تابستان پیش رو اعلام شده است. البته آزمایش این واکسن در فاز انسانی منوط بر تایید عملکرد واکسن روی حیوانات و تایید مراحل قبلی آزمایش است.

پروفسور “شاتوک” سازنده این واکسن اظهار کرد، رویکردهای استاندارد برای تولید واکسن می‌تواند بین دو تا سه سال طول بکشد تا پس از آن به درمانگاه‌ها برسد، ولی ما این مدت زمان را به ۱۴ روز رسانده‌ایم.

در نهایت در مطلبی که هفته گذشته از طرف ایسنا منتشر شد، آمده بود: به رغم واکنش سریع دانشمندان، هنوز واکسن و محافظت آنتی بادی دور از دسترس است. البته در وضعیت حاد، سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) ممکن است انجام آزمایش‌های بالینی واکسن‌های امیدوارکننده را که هنوز کاملا آزمایش‌های ایمنی را پشت سر نگذاشته‌اند، مجاز کند.(اکنون این کار توسط FDA انجام شده است) اما محققان حداقل به مدت شش ماه نخواهند فهمید که هر یک از واکسن‌ها کمک کننده است یا خیر.

اکنون به نظر می‌رسد با تلاش شبانه روزی و بی‌وقفه دانشمندان، شاید ساخت، تولید انبوه و توزیع یک واکسن کاربردی که بتواند از ابتلا به “کووید-۱۹” پیشگیری کند، جلو افتاده باشد و بتوانیم زودتر شاهد آن باشیم، اما واکسن‌های ساخته شده ابتدا باید امتحان پس دهند.

رکورد طولانی‌ترین زمان برای ساخت واکسن برای یک ویروس متعلق به ویروس “زیکا” بود که از مرحله آزمایشگاهی تا آزمایش آن روی انسان، هفت ماه طول کشید. این ویروس از پشه به انسان منتقل می‌شود و ابتلا به آن بیشتر در نقاطی از آفریقا و آسیای جنوب شرقی دیده شده‌ است.

به کارگیری راهکارهای دیگر برای مقابله با این ویروس جدید از جمله استفاده مجدد از داروهای موجود برای مبارزه با سایر بیماری‌ها از جمله HIV و هپاتیت C نیز در دست اقدام است. اما هنوز هیچ برنده نهایی در بین این کاندیداها وجود ندارد. در حال حاضر افرادی که در معرض این ویروس قرار دارند، باید برای مقابله با این بیماری به تقویت سیستم ایمنی بدن خود و مراقبت‌های حمایتی پزشکان و پرستاران امیدوار باشند.